YALAN TANIKLIK SUÇU

Yalan tanıklık (şahitlik) suçu Türk Ceza Kanunun 272.-274. Maddeleri arasında adliyeye karşı suçlar başlığı atında düzenlenmiştir. Yalancı tanıklık suçu hukuka aykırı bir fiil nedeniyle başlatılan bir soruşturma kapsamında tanık dinlemeye yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak beyanda bulunulması şeklinde işlenir. Bu suç uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.

Yalan tanıklık suçu Türk Ceza Kanunu’nun 272. Maddesinde;

“(1) Hukuka aykırı bir fiil nedeniyle başlatılan bir soruşturma kapsamında tanık dinlemeye yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimseye, dört aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir. 

(2) Mahkeme huzurunda ya da yemin ettirerek tanık dinlemeye kanunen yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.” şeklinde düzenlenmiştir.

Yalan tanıklık suçunun adliyeye karşı işlenen suçlar kapsamına alınmasını sebebi ise adaletin yanlış şekilde gerçekleştirilmesine yol açması ve adaletin yerine gelmesinin engellenmesidir. 

Suçun oluşması ceza soruşturması ya da kovuşturması ile sınırlanmamış, hukuk davaları ve hatta idari soruşturmalar da bu kapsama alınmış, bununla birlikte bu suçun yalan tanıklık yapılan kurumun mahkeme ya da yemin ettirmeye yetkili kişi veya kurul olması hususu suçun nitelikli hali olarak düzenlenmiştir.  (Artuk/ Gökcen/ Yenidünya, S. 7828 – 7829.)

Soruşturma aşamasında jandarma veya polise yapılan gereceğe aykırı beyanda bulunmak yalan tanıklık suçunu oluşturmaz. 

•    Jandarma görevlilerinin yemin ettirerek tanık dinleme yetkilerinin bulunmaması karşısında yalan tanıklık suçunun öğelerinin oluşmayacağı gözetilmeden sanığın hükümlülüğüne karar verilmesi ...yasaya aykırıdır. (Yargıtay 4. CD 21.05.2007 tarih 978/4750 sayılı kararı)
•    Sanığın gerçeğe aykırı beyanda bulunduğu kabul edilen jandarmanın tanık dinleme yetkisinin bulunmaması sebebiyle sanığın üzerine atılı yalan tanıklık suçu oluşmamıştır (Yargıtay 9 CD. Karar: 2013/8656)
Tanığın kimlik bilgilerine ilişkin hususlarda yalan söylemesi durumunda koşulları varsa TCK m. 206 ya da TCK m. 268 hükümlerince cezalandırılması gerekirken, anlattığı şeylerin olay ile yakından uzaktan bir ilgisinin bulunmaması durumunda, adalet sisteminin olumsuz etkilenmesini gerektirecek bir tehlike dahi bulunmaması sebebiyle yalan tanıklık suçu oluşmayacaktır. (Artuk / Gökcen / Yenidünya, s.7829)

Yalancı Tanıklık Suçunda Şahsi Cezasızlık Hali ve İndirim 
TCK md.273’e göre;

•    Kişinin; kendisinin, üstsoy, altsoy, eş veya kardeşinin soruşturma ve kovuşturmaya uğramasına neden olabilecek bir hususla ilgili olarak yalan tanıklıkta bulunması halinde verilecek cezada indirim uygulanabilir ya da ceza verilmez. Bu durum özel hukuk uyuşmazlıkları kapsamında yapılan yalan tanıklık hallerinde uygulanmaz.

•    Tanıklıktan çekinme hakkı olmasına rağmen, bu hakkı kendisine hatırlatılmadan gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapması, halinde, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Yalan Tanıklık Suçu ve Etkin Pişmanlık 

TCK md.274’e göre;

•    Aleyhine tanıklık yapılan kişi hakkında bir hak kısıtlamasını veya yoksunluğunu sonuçlayacak nitelikte karar verilmeden veya hükümden önce gerçeğin söylenmesi halinde, cezaya hükmolunmaz. 
•    Aleyhine tanıklık yapılan kişi hakkında bir hak kısıtlamasını veya yoksunluğunu sonuçlayacak nitelikte karar verildikten sonra ve fakat hükümden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisinden yarısına kadarı indirilebilir.
•     Aleyhine tanıklık yapılan kişi hakkında verilen mahkûmiyet kararı kesinleşmeden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın yarısından üçte birine kadarı indirilebilir.

Yalan Tanıklık Suçunun Cezası Nedir? (TCK 272)

•     Bir soruşturma kapsamında tanık dinlemeye yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimseye, dört aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.
•     Mahkeme huzurunda ya da yemin ettirerek tanık dinlemeye kanunen yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir. 
•     Üç yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçun soruşturma veya kovuşturması kapsamında yalan tanıklık yapan kişi hakkında iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. 
•     Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişi ile ilgili olarak gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olması koşuluyla, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
•     Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde; yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olması koşuluyla; yalan tanıklık yapan kişi, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçuna ilişkin hükümlere göre dolaylı fail olarak sorumlu tutulur. 
•     Aleyhine tanıklıkta bulunulan kimsenin ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
•     Aleyhine tanıklıkta bulunulan kimsenin mahkûm olduğu hapis cezasının infazına başlanmış ise, verilecek ceza (yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis) yarısı kadar artırılır. 
•     Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişi hakkında hapis cezası dışında adlî veya idari bir yaptırım uygulanmışsa; yalan tanıklıkta bulunan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.