Loading
blog-2

TUTUKLAMA KARARI

Tutuklama temel hak ve özgürlükleri; kişi hürriyeti alanında, serbest dolaşım hakkı kapsamında getirilen en müdahaleci koruma tedbirlerinden biridir. Kişinin özgürlüğünün hâkim kararı ile geçici olarak, hükümden önce kısıtlanmasıdır. Şüpheli/Sanığın kaçmasını, saklanmasını veya delilleri karartma veya yok etmesini engellemek için alınan bir koruma tedbiridir. Kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillerin ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde, şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilir. (CMK md.100) Esas olan tutuksuz yargılamadır. Tutuklama kararı verilirken ölçülülük ilkesi dikkate alınmalıdır. O yüzden bu sınırlayıcı ve istisnai bir norm olduğu için burada ki tutuklama nedenleri kıyas yapmak sureti ile genişletilemez. 

Tutuklamadan ve tutuklamanın uzatılmasına ilişkin her karardan tutuklunun bir yakınına veya belirlediği bir kişiye, hâkimin kararıyla gecikmeksizin haber verilir. Soruşturmanın amacını tehlikeye düşürmemek kaydıyla, tutuklunun tutuklamayı bir yakınına veya belirlediği bir kişiye bizzat bildirmesine de izin verilir. (CMK md.107)

Tutuklama Kararı Verilebilmesi İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

1.    Kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut deliller olmalıdır.
2.    Tutuklama nedenlerinin biri mevcut olmalıdır.
3.    Ölçülülük ilkesine uyularak verilmiş bir karar olmalıdır.
4.    Somut olayda tutuklama yasağını gerektiren bir hal olmamalıdır. 
5.    Sanığa teminat belgesi verilmemiş olması gerekir. 

Tutuklama Nedenleri Nedir?

1.    Şüpheli veya sanığın kaçması, saklanması veya kaçacağı şüphesini uyandıran somut olgular varsa,
2.    Şüpheli veya sanığın davranışları; delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme, tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişiminde bulunma hususlarında kuvvetli şüphe oluşturuyorsa tutuklama nedenlerinin varlığından söz edilir. (CMK md.100)

Tutuklama kararı verilebilmesi için çifte kuvvetli suç şüphesi varlığı aranır. Bunlardan birincisi tutuklama nedenlerinden birinin oluştuğuna dair kuvvetli suç şüphesi ikinci ise somut olayın gerçekleştiğini gösteren kuvvetli suç şüphesi olmalıdır. 
Aşağıda sayılan katalog suçların işlendiği hususunda kuvvetli suç şüphe sebeplerinin varlığı halinde, tutuklama nedeni var sayılabilir:

5237 sayılı Türk Ceza Kanunun da yer alan; 

1.    Soykırım ve insanlığa karşı suçlar 
2.    Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti
3.    Kasten öldürme 
4.    Silahla işlenmiş kasten yaralama ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama 
5.    İşkence 
6.    Cinsel saldırı 
7.    Çocukların cinsel istismarı 
8.    Hırsızlık ve yağma 
9.    Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti 
10.  Suç işlemek amacıyla örgüt kurma 
11.  Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar 
12.  Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (CMK md.100)

Tutuklama Yasağı Olan Haller Nelerdir?

Sadece adlî para cezasını gerektiren suçlarda veya vücut dokunulmazlığına karşı kasten işlenenler hariç olmak üzere hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemez. (CMK md.100/4)

Tutuklama Kararı Hangi Merci Tarafından Verir?

•    Soruşturma evresinde şüphelinin tutuklanmasına Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hâkimi tarafından karar verilir. 
•    Kovuşturma evresinde sanığın tutuklanmasına Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya resen mahkemece karar verilir. 
•    Tutuklama kararı yüze karşı verilir.
•    Tutuklama incelemesi sırasında mutlaka müdafi bulunur.
•    Bu istemlerde mutlaka gerekçe gösterilir ve adlî kontrol uygulamasının yetersiz kalacağını belirten hukukî ve fiilî nedenlere yer verilir. (CMK md.101)

Tutuklama Kararına İtiraz

•   Tutuklama kararları hâkim tarafından verilen kararlardır. Mahkeme tarafından verilmediği için istinaf yolu açık değildir. Tutuklama kararları ister soruşturma evresinde verilmiş olsun ister kovuşturma evresinde, bu kararlara karşı itiraz kanun yoluna başvurulabilir.
•    Tutuklama istenildiğinde, şüpheli veya sanık, kendisinin seçeceği veya baro tarafından görevlendirilecek bir müdafi yardımından yararlanır.
•    Tutuklama kararına itiraz 7 gün içinde yapılabilir.

Tutukluluk Süreleri
Tutukluluk; şüpheli/sanık hakkında karar kesinleşinceye kadar yapılan incelemede kişinin özgürlüğünün kısıtlandığı süredir. 


•    Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde tutukluluk süresi en çok 1 yıldır. Bu süre, zorunlu hallerde gerekçeleri gösterilerek 6 ay daha uzatılabilir.
•    Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde, tutukluluk süresi en çok 2 yıldır. Bu süre, zorunlu hallerde, gerekçesi gösterilerek uzatılabilir; uzatma süresi toplam 3 yılı, geçemez.
•    Uzatma kararları, Cumhuriyet savcısının, şüpheli veya sanık ile müdafinin görüşleri alındıktan sonra verilir.
•    Soruşturma evresinde tutukluluk süresi, ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işler bakımından altı ayı, ağır ceza mahkemesinin görevine giren işler bakımından ise 1 yılı geçemez. Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve toplu olarak işlenen suçlar bakımından bu süre en çok 1 yıl 6 ay olup, gerekçesi gösterilerek 6 ay daha uzatılabilir.
•    Belirlenen süreler fiili işlediği sırada on beş yaşını doldurmamış çocuklar bakımından yarı oranında, on sekiz yaşını doldurmamış çocuklar bakımından ise dörtte üç oranında uygulanır. (CMK md.102)

Tutuklama İncelemesi

•    Soruşturma evresinde şüphelinin tutukevinde bulunduğu süre içinde ve en geç 30’ar günlük süreler itibarıyla tutukluluk hâlinin devamının gerekip gerekmeyeceği hususunda, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hâkimi tarafından şüpheli veya müdafi dinlenilmek suretiyle karar verilir.
•    Tutukluluk durumunun incelenmesi, öngörülen 30’ar günlük süre içinde şüpheli tarafından da istenebilir.
•    Hâkim veya mahkeme, tutukevinde bulunan sanığın tutukluluk hâlinin devamının gerekip gerekmeyeceğine her oturumda veya koşullar gerektirdiğinde oturumlar arasında ya da öngörülen süre içinde de resen karar verir. Bu durumda sanığın ve müdafinin dinlenmesi zorunlu değildir. (CMK md.108) 
•    Tutuklama kararına karşı şüpheli ve müdafi her zaman koşulların değiştiğinden, tutuklama şartlarının ortadan kalktığı gerekçesi ile tahliye isteyebilir. 
 

paylaş

Yorum Yapın